Wszyscy doskonale wiemy, jak świetnym wynalazkiem stało się ogłowie. Spełnia ono jednak swoją funkcję, jedynie wtedy, gdy jest odpowiednio dopasowane do temperamentu, poziomu wyszkolenia i wcześniejszych doświadczeń konia, a także do umiejętności jeźdźca. Ogłowie dla konia potrafi bowiem oddziaływać, wywierając nacisk na język, na bezzębną część żuchwy, na podniebienie, na kość nosową, kąty pyska, a w niektórych rodzajach również na potylicę konia.
Skoro odgrywa ono tak ważną rolę w końskim wyposażeniu, postanowiliśmy zebrać o nim parę ważnych informacji, dzięki czemu mamy nadzieję, że dowiecie się czegoś przydatnego :)
1. Wybieraj jakość
To chyba oczywiste, że zapewniając naszemu koniowi wygodę, zapewniamy mu również warunki do pracy - możliwość koncentracji, rozluźnienia i wykorzystania w pełni swoich możliwości podczas startów. Wygoda, zawsze będzie powiązana z jakością - dlatego ogłowie, tak jak i zresztą siodło, wybieramy zazwyczaj skórzane, ponieważ w większości dyscyplin, sprawdza się ono najlepiej.
Pamiętajmy jednak, że skóra skórze nierówna. Cena ogłowia jest uzależniona od typu użytej skóry, sposobu jej obróbki, a także rodzaju połączeń - szycia, klejenia i jakości metalu użytego w okuciach. Dobrej jakości ogłowie tak jak siodła - powinny być wygodne i pasować od początku. To już dawno nieprawda, że ogłowie musi się wyrobić, by było miękkie i odpowiednio układało się na końskiej głowie. Jeśli wybierzecie te dobrej jakości, od początku powinno się z łatwością dopasowywać do konia.
Warto również dbać o skórę, z której wykonano ogłowie, stosując przynajmniej raz w tygodniu odpowiednie środki konserwujące i natłuszczające: oleje, balsamy i mydła.
2. Ogłowie ogłowiu nierówne
Warto też pamiętać, by do niektórych ras koni, szczególnie tych mniejszych dobierać odpowiednie ogłowie. Na rynku znajdziemy m.in ogłowie dla kuca czy ogłowia dla koni islandzkich. Jeśli mieliście kiedyś do czynienia z tą rasą, doskonale wiecie, że przy źle dobranym ogłowiu, np. podczas prowadzenia konia na ujeżdżalnię, ogłowie może zostać Wam w ręku ;) Wystarczy, że koń islandzki zrobi niespodziewane "stop", a Wy pójdziecie dalej. Owszem, pójdziecie, ale już bez konia :)
1. Ogłowie islandzkie
BUSSE Two Tone-Ice,
2. Ogłowie islandzkie
BUSSE Two Tone-Ice-HannoverPodobnie powinniśmy dobierać ogłowie do uprawianej przez nas i naszego konia dyscypliny. Ogłowia różnią między sobą rozwiązaniami technicznymi, które sprawdzają się w danym sporcie. Przykładowo: ogłowia reiningowe zazwyczaj wykonuje się z podwójnie przeszytej skóry, rezygnując z nachrapnika, a dodając łącznik pomiędzy pierścieniami wędzidła. Co więcej, jeśli porównamy je z ogłowiami do innych dyscyplin, to są one dużo bardziej bogato zdobione, z pięknymi okuciami z metalu i zazwyczaj w różnych odcieniach brązu, rzadziej czarnych.
Zupełnie innego typu ogłowi niż te standardowe poszukują także zawodnicy sportowych rajdów konnych. Ogłowia rajdowe zazwyczaj zostają tak zaprojektowane, by łatwo można było je przekształcić w kantar, dzięki możliwości odpięcia wędzidła. Bez wędzidła koniowi łatwiej jest się napić bądź cokolwiek zjeść. Okazuje się to przydatne przykładowo: kiedy na trasie rajdu jeździec chce zrobić krótki postój, by uzupełnić płyny bądź szybko poprawić parametry fizjologiczne swego konia (poziom odwodnienia, perastaltykę jelit) nim wejdzie na bramkę weterynaryjną.
3. Munsztuk
Inaczej ma się sprawa z ogłowiami stworzonymi z myślą o ujeżdżeniu - do wyboru mamy na rynku m.in. ogłowia munsztukowe - z kiełznem munsztukowym i wędzidłem munsztukowym.
Kiełzno munsztukowe powinno być stosowane jedynie przez wprawnych jeźdźców na dobrze wyszkolonych koniach. Inaczej zamiast pozwalać na stosowanie subtelnych i precyzyjnych pomocy, będzie niestety "jak brzytwa w rękach małpy".
Munsztuk składa się z ścięgierza i czanek, których długość decyduje o jego sile działania. Im krótsze czanki, tym mniejsza dźwignia - delikatniejsze i szybsze działanie. Im są dłuższe tym działają silniej, ale nieco wolniej.
1. oko | 2. górne ramię czanki | 3. dolne ramię czanki | 4. pierścień | 5. kabłąk ścięgierza | 6. ścięgierz | 7.
haczyk do łańcuszka | 8.
łańcuszek do munsztukuCzanki wygięte w kształcie litery S działają dokładnie tak samo jak czanki proste, uniemożliwiają jednak niektórym koniom łapanie ich zębami podczas treningu. Munsztuk zazwyczaj jest węższy o połowę od wędzidła. Na jego działanie wpływa grubość ścięgierza (im węższy tym ostrzej oddziałuje) i kształt kabłąka (tzw. "swoboda języka"). Im wyższe i węższe wygięcie kabłąka, tym mniejsza jest przestrzeń na język konia, co skutkuje mocniejszym działaniem boków ścięgierza na szczękę oraz nacisk jego wygięcia na podniebienie.
Co ważne haczyki do łańcuszka wygięte są zawsze na zewnątrz. Pamiętajmy, że jeśli są krzywe, kaleczą koński pysk.
Wędzidło munsztukowe może być zwykłe lub oliwkowe, pojedynczo lub podwójnie łamane. Od standardowych wędzideł różni się grubością - jest cieńsze (min. 10 mm) i przypięte do policzek wędzidłowych, leżących pod policzkami munsztukowymi.
Munsztuk pozwala jeźdźcom pracować na dwóch parach wodzy - jedna zaczepiona jest do wędzidła munsztukowego i działa delikatniej, a druga do kiełzna minsztukowego, działając ostrzej (zasada działania dźwigni). Wodze munsztukowe są zawsze nieco węższe od wędzidłowych.
4. Wędzidło
Wędzidło jest rodzajem kiełzna, które działa na bezzębną krawędź żuchwy, kąty pyska, język i podniebienie konia. Wędzidła różnią się między sobą kształtem, grubością i rodzajem przekroju, a w efekcie także ostrością i sposobem działania. Poniżej przedstawimy Wam te najbardziej popularne i najczęściej stosowane z nich oraz kilka zasad dopasowywania ich do pyska konia.
- Jak dopasować wędzidło
Długość wędzidła = długość pyska konia (dostępne na rynku: duże konie 12,5 - 15 cm, pony 9,5 - 11,5 cm)
Długość wędzidła mierzymy pomiędzy jego pierścieniami, do których zaczepiane są wodze. Zbyt duże nie leży stabilnie w pysku konia, przesuwając się w jedną i drugą stronę, działając na zasadzie "dziadka do orzechów", prowokując tym samym do otwierania pyska. Zbyt krótkie wędzidło uciska kąty końskiego pyska.
Uwaga: Wędzidło podwójnie łamane musi być o 5 mm krótsze od dobrze dobranego wędzidła pojedynczo łamanego!
- Im cieńsze wędzidło tym ostrzej działa, im grubsze wędzidło tym działa delikatniej.
Lżejsze wędzidło łatwiej zaakceptuje młody koń, a cięższe nada się dla zwierząt, które mają tendencje do bawienia się nim za pomocą języka, ponieważ leżą w pysku stabilniej.
Grubość zewnętrznych krawędzi mierzona przy kątach pyska musi wynosić minimum 14 mm dla dużych koni, a 10 mm dla kuców.
- Im lepiej dopasowane wędzidło, tym chętniej przeżuwa je koń. Jeśli jednak działanie naszych rąk i wodzy jest nieodpowiednie, żadne wędzidło nie sprawi, że koń chętnie będzie je żuł, a tym samym z jazdy nie zejdzie ze spienionym pyskiem.
- Czasem warto spróbować zmiany wędzidła - jego rodzaju lub materiału, z którego zostało wykonane. Niektóre konie bardziej akceptują wędzidła pokryte gumą niż metalowe.
- Wędzidło pojedynczo i podwójnie łamane
Wędzidła pojedynczo i podwójnie łamane to najczęściej stosowane wędzidła. Poza standardowym oddziaływaniem na pysk konia, dodatkowo zaciskają się one na żuchwie. Mimo, że wyglądają niepozornie, źle dopasowane potrafią działać bardzo ostro. Należy więc zwracać uwagę na ich prawidłowe wygięcie oraz właściwą średnicę i długość ogniw.
Wędzidło podwójnie łamane jest nieco bardziej delikatne niż pojedynczo łamane, ze względu na jego bardziej anatomiczne ułożenie w pysku.
Taki typ wędzidła świetnie nadaje się do pracy z młodymi końmi, ale również i na późniejszym etapie szkolenia.
1. Wędzidło łamane BUSSE Edelstahl puste | 2. Wędzidło łamane BUSSE Kaugan masywne | 3. Wędzidło podwójnie łamane BUSSE Edelstahl masywne | 4. Wędzidło podwójnie łamane BUSSE Kaugan
- Wędzidło oliwkowe
Wędzidło oliwkowe, a inaczej zawiasowe, odróżnia się obło zakończonymi ogniwami oraz tym, że jego pierścienie umiejscowione są w zawiasach. Wędzidło to, polecane jest dla koni o wrażliwym pysku. Wędzidło oliwkowe leży stabilniej w pysku konia, dzięki czemu działa delikatniej na jego kąty.
- Wędzidło z wąsami
Wędzidło z wąsami lub inaczej wędzidło policzkowe zapobiegają wysuwaniu się wędzidła z pyska, co jest szczególnie cenne w pracy z końmi, które mają problemy w zakrętach. Zbliżony efekt można osiągnąć zakładając tzw. ślinianki na zwykłe wędzidło.
- Wędzidło obrotowe
Wędzidło obrotowe posiada przegub, który jest zamontowany na środku ścięgierza wędzidła, co pozwala mu na obracanie się wokół osi.
- Wędzidło munsztukowe
O tym rodzaju kiełzna już wcześniej wspominaliśmy. Wędzidło munsztukowe może być zwykłe lub oliwkowe, pojedynczo lub podwójnie łamane. Od standardowych wędzideł różni się grubością - jest cieńsze (min. 10 mm) i przypięte do policzek wędzidłowych, leżących pod policzkami munsztukowymi. Działa w parze z munsztukiem.
- Wędzidło Pessoa
Wędzidło Pessoa lub inaczej wielokrążek, posiada dodatkowe pierścienie, które wzmacniają działanie tego wędzidła. Im niżej przypniemy wodzę do pierścieni, tym ostrzej to wędzidło będzie oddziaływało na pysk i potylicę konia.
Przypinając dodatkowy pasek do wędzidła, łączący pod końską żuchwą górne pierścienie, możemy uzyskać efekt podobny do działania pelhamu, o którym przeczytacie poniżej.
Pelham to kiełzno, którego powinni używać jedynie doświadczeni jeźdźcy w określonych przypadkach. Użytkowanie ich bez tzw. "czułej ręki", zrównoważonego dosiadu i wiedzy, co przez jego stosowanie chce się osiągnąć, może skończyć się źle dla kiełznanego w ten sposób wierzchowca.
Pelham to łamane lub niełamane wędzidło, które ma obrotowo umieszczone czanki i łańcuszek (jak w munsztuku), działające na zasadzie dźwigni. Pelham w odróżnieniu do munsztuka posiada także pierścień umieszczony na wysokości ścięgierza i pozwala na użycie tylko jednej pary wodzy.
5. Ogłowia bezwędzidłowe
- Hackamore
Hackamore to rodzaj ogłowia bezwędzidłowego, które oddziałuje na grzbiet nosa, podbródek i potylicę konia. Zazwyczaj stosuje się je w skokach u koni na zaawansowanym poziomie bądź też w ramach ochrony końskiego pyska, na przykład w wypadku jego nadwrażliwości (u koni, które nie potrafią przyjąć zwykłego wędzidła, ze względu na ich negatywne skojarzenia z przeszłości, spowodowane złym zajeżdżaniem i treningiem) bądź uszkodzeń (zranień, deformacji pyska i chorób zębów). Nieprawidłowe użycie hackamore sprawia, że działa ono bardzo mocno, stąd powinno być używane jedynie przez doświadczonych jeźdźców, świadomych, co przez jego użytkowanie chcą osiągnąć.
Rozróżniamy dwa rodzaje hackamore: krzyżowe (lżejsze działanie) i dźwigniowe (ostrzejsze w działaniu).
- Bosal
Bosal to pierwowzór hackamore, który we współczesnej wersji ma owalny kształt i formę sztywnego plecionego ze skóry pierścienia. Bosal dosyć luźno leży na końskiej głowie, mniej więcej na takiej wysokości co nachrapnik polski (na dwa palce pod kością jarzmową). Pod żuchwą konia przypina się linkę (powód), która obciąża pierścień tak, że część nosowa znajduje się nieco wyżej - na kości nosowej.
Jak zatem działa bosal? Kiedy pociągniemy za linkę pierścień zmieni swoje położenie i na zasadzie dźwigni będzie uciskał nisko nos i wyżej żuchwę konia.
6. Nachrapnik
Czemu służy w ogłowiu nachrapnik? Wyrównuje ustawienie górnej i dolnej szczęki konia. Jeśli jest on poprawnie zapięty to nacisk, który wywiera wędzidło powinien się cześciowo przenosić na grzbiet nosa, dzięki nachrapnikowi. Poprawnie zapięty nachrapnik to taki, który nie jest zbyt luźno bądź zbyt ciasno zapięty (mają mieścić się dwa "męskie" palce pod nachrapnikiem na kości nosowej).
- Rodzaje nachrapników:
Rozróżniamy kilka typów nachrapników, które różnią się między sobą budową i sposobem oddziaływania na konia. Poniżej wymieniamy te najbardziej popularne.
Tego rodzaju nachrapnik działa dosyć mocno, ograniczając koniowi możliwość otwierania pyska, ponieważ dodatkowo naciska na wrażliwą część nosa ponad chrapami. Pasek nosowy powinien być wystarczająco długi, by nie naciskał na wędzidło. Odpowiednio zapięty nachrapnik hanowerski to taki, w którym pod szczęką a zapięciem mieszczą się dwa palce, a pasek na nosie znajduje się na 3-4 palce nad chrapami.
Uwaga: Ten nachrapnik nie powinien być stosowany u koni, mających krótką szparę pyskową.
Nachrapnik tego typu jest chyba najbardziej popularnym, będąc wykorzystywanym również w kiełznaniu munsztukowym. Ma on grubszą i szerszą część nosową i działa dużo bardziej łagodnie niż nachrapnik hanowerski. Poprawnie zapięty nachrapnik angielski leży na dwa palce poniżej kości jarzmowych konia, nie uciskając w ten sposób grzebienia twarzowego. Zapinamy go tak, by pomiędzy kością nosową, a nachrapnikiem mieściły się dwa palce.
Nachrapnik angielski często łączy się z paskiem krzyżowym (skośnikiem), który zapobiega otwieraniu przez konia pyska. Dodatkowo sprawia też, że nachrapnik i wędzidło leżą stabilniej.
3. Nachrapnik meksykański
Nachrapnik meksykański (inaczej krzyżowy) składa się z dwu skrzyżowanych na poziomie nosa pasków, które są połączone skórzaną rozetą. Jego ogromną zaletą jest fakt, że zapewnia zupełnie swobodny oddech koniowi, dzięki czemu swego czasu zyskał ogromną popularność w dyscyplinie WKKW oraz skoków. Bardzo ważne jest w nim zapięcie górnych pasków, które powinny znajdować się na dwa palce pod kością jarzmową (jak nachrapnik polski).
4. Nachrapnik hanowerski kombinowany
Składa się ze standardowego nachrapnika angielskiego połączonego z nachrapnikiem hanowerskim. Siła jego działania jest nieco słabsza niż nachrapnika hanowerskiego.
7. Naczółek
Naczółek to chyba najbardziej ozdobna część ogłowia, który możemy dowolnie zmieniać na każdy dzień i okazję. Dostępny jest on w przeróżnych wersjach, jeśli chodzi o kształ i wykończenie.
8. Wodze
Na rynku znajdziemy kilka typów wodzy, które różnią się między sobą przede wszystkim materiałem, z którego zostały wykonane. W zależności od naszych preferencji jako jeźdźców, mamy szansę dobrać dla siebie odpowiednie. Długość wodzy to zazwyczaj 2,75 cm, a ich szerokość równa jest 2 cm.
fot. Natalia Łabuzek, źródło:
dressage.pl- Rodzaje wodzy:
- Wodze parciane
Mają tą zaletę, że podczas niepogody nie wyślizgują się z rąk jeźdźca i nie sztywnieją podczas mrozów.
- Wodze gumowe
Dzięki swojej nierównomiernej strukturze, lepiej trzymają się w dłoni niż pozostałe typy, jednakże w deszczowe dni mogą wyślizgiwać się z dłoni.
- Wodze skórzane
Najbardziej klasyczne, eleganckie i trwałe ze wszystkich typów.
- Wodze ze stoperamiŚwietnie sprawdzają się dla osób początkujących, dzięki nim jeździec łatwo sprawdzi czy jego wodze są "równe", tzn. czy trzyma je w takiej samej odległości na taśmie od pyska konia.
- Wodze gumowo-skórzane
Sprytne połączenie: zewnątrz widoczna elegancka skóra, a wewnątrz odpowiednio pewny i mocny chwyt, dzięki użyciu gumy.
Szukasz ogłowia dla swojego konia bądź akcesoria do ogłowii?Sprzawdź naszą ofertę w sklepie Equishop: ogłowia, wędzidła dla konia, wodze jeździeckie.
Aktualności ze sklepu jeździeckiego Equishop:
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
