Co to jest ochwat?
Ochwat to choroba całego organizmu, która przejawia się poprzez zmiany w obrębie kopyt. To ostre zapalenie tworzywa kopytowego, które okrywa kość kopytową. Jest on jedną z najczęściej występujących chorób u koni. Stan zapalny szybko i na stałe zmienia strukturę kopyta – ważna jest więc szybka reakcja.
Dlaczego przyjmuje się, że ochwat dotyczy całego organizmu, a nie tylko kopyt? Ponieważ zaburza funkcje narządów wewnętrznych, co przyczynia się do poważnych zmian w mięśniach, układzie pokarmowym, moczowym (nerkach) oraz układzie sercowo-naczyniowym. Prowadzi to ostatecznie do niedotlenienia i niedokrwienia tworzywa kopytowego, a ostatecznie do martwicy tkanek (blaszek kopytowych).
Podczas ochwatu wewnątrz puszki kopytowej gromadzi się nadmierna ilość płynu, która podnosi ciśnienie w puszce kopytowej, co powoduje bardzo silny ból. Zwierzę może mieć duże problemy z poruszaniem się, co w konsekwencji może uniemożliwić pobieranie pokarmu, a także doprowadzić do innych schorzeń wynikających z braku ruchu.
Najczęstsze przyczyny ochwatu u konia
Powodów ochwatu istnieje co najmniej kilka, tak samo jak jego rodzajów. Wyróżniamy dwa rodzaje ochwatu:
ochwat ostry
ochwat przewlekły
Ochwat może również być podzielony na:
ochwat o toksycznym podłożu
ochwat powstały po przeciążeniu mechanicznym, do którego doszło podczas wysiłku fizycznego zwierzęcia na twardym podłożu (np. podczas kłusa po asfalcie) lub gdy koń odciąża jedną kończynę kosztem innej (np. przy złamaniu)
W większości przypadków ochwatu to choroba wynikająca z zaniedbania lub niewiedzy, powstała na skutek niedopasowania końskiej diety do jego potrzeb i ze zbyt małej bądź niewłaściwej aktywności fizycznej zwierzęcia.
Jednak co ciekawe, nie dotyczy to każdego rodzaju ochwatu. Ochwat u konia wywołany mechanicznie oraz niektóre przypadki ochwatu o podłożu toksycznym nie mają nic wspólnego z błędami żywieniowymi czy też sposobem ich użytkowania.
Przykładowo ten drugi rodzaj może powstać w wyniku przebytych przez organizm chorób bakteryjnych. Bywa, że jest to również wynik trudnego porodu u klaczy i zatrzymanego łożyska po porodzie, które powinna „urodzić” wraz ze źrebakiem.
Główne przyczyny ochwatu u koni:
Niewłaściwa dieta
Podanie nadmiernej ilości paszy treściwej dla konia – przy braku wystarczającej ilości ruchu
Spożycie zbyt dużej ilości świeżej trawy na początku sezonu pastwiskowego - brak stopniowego przyzwyczajenia zwierzęcia
Pojenie konia zimną wodą po wysiłku
Brak odpowiedniej dawki ruchu
Dieta zbyt bogata w białko - przebiałkowanie organizmu konia w skutek zwiększenia paszy treściwej
Zbyt intensywny ruch po twardym podłożu – szczególnie po wizycie kowala (po rozczyszczaniu kopyt)
Przeciążenie jednej z kończyn (np. przy złamaniu), co nadwyręża inną, zdrową nogę
Nieprawidłowe struganie lub okucie
Zatrucia różnego pochodzenia
Choroby bakteryjne
Alergie
Objawy ochwatu u konia
Ochwat zazwyczaj dotyka przednie nogi konia, chociaż bywają przypadki, w których chore są wszystkie cztery kopyta.
Jak wygląda ochwat? Do najczęstszych objawów ochwatu u konia należą:
Bolesne, gorące i wrażliwe na dotyk kopyta – szczególnie ich przednia część
Wyższy puls w tętnicach palcowych
Pierścienie rogowe powstające na zewnętrznej strukturze kopyta
Charakterystyczna postawa z wysunięciem do przodu przednich nóg i stanie na tzw. piętkach, które umożliwia zwierzęciu odciążenie przednich ścianek kopyta, równocześnie, przenosząc ciężar ciała na tylne kończyny, którymi wkracza pod kłodę (wygląda jakby „siedział” na zadzie)
Trudności z poruszaniem się, szczególnie po twardym podłożu
Wysoka temperatura ciała
Nierzadko występuje obrzęk koronki
W zaawansowanym stadium może dojść do rotacji kości kopytowej widocznej na zdjęciach RTG
Czy ochwat jest groźny dla koni?
Tak, zbyt późno lub niewłaściwie podjęte leczenie ochwatu u konia prowadzi do głębokich zmian (również kształtu) w obrębie puszki kopytowej. Pierwsze objawy choroby wymagają natychmiastowej reakcji właściciela i wezwania lekarza weterynarii. Do tych nieodwracalnych zmian dochodzi już po 12 godzinach od wystąpienia pierwszych objawów choroby.
W skrajnych przypadkach ochwatu można zaobserwować niedokrwienie kopyt, martwicę blaszek kopytowych a w konsekwencji oderwanie się koronki od puszki kopytowej i przejście ochwatu w formę przewlekłą. Z pewnością ochwat u konia wywołuje ogromny ból i może prowadzić do śmierci zwierzęcia.
Dodatkowo warto pamiętać, iż ochwat zaburza nie tylko krążenie krwi, ale również funkcjonowanie wielu narządów.
Przy ochwacie przewlekłym zazwyczaj następuje deformacja puszek kopytowych, która jest spowodowana przez przemieszczenie kości kopytowej. Występuje charakterystyczny sposób poruszania się zwierzęcia (stawia kroki od tyłu do przodu: najpierw dotyka ziemi piętkami, następnie resztę kopyta). Na kopytach pojawiają się tzw. pierścienie ochwatowe. Forma przewlekła ochwatu może doprowadzić nie tylko do kulawizny, ale także całkowicie i na stałe wykluczyć konia z użytkowania.
Pamiętajmy jednak, że to lekarz powinien rozpoznać ochwat i to jego ostateczna diagnoza stanowi określenie zalecanego leczenia. Najszybsza reakcja właściciela po zauważeniu pierwszym objawów zwiększa szanse na całkowite wyleczenie konia.
Pierwsza pomoc przy ochwacie
Wiedząc, czym może skończyć się nieleczony lub zbyt późno zdiagnozowany ochwat, warto pamiętać o tym, co powinniśmy zrobić, by jak najszybciej pomóc zwierzęciu:
Wezwać weterynarza – natychmiast
Odciąć dostęp zwierzęciu do paszy treściwej (m.in. zabrać konia z pastwiska)
Długotrwale i równomiernie chłodzić kopyta, najlepiej od stawu pęcinowego w dół, aż do przyjazdu weterynarza, co uśmierzy nieco ból zwierzęciu i spowolni wzrost ciśnienia w kopytach,
Jeśli chodzi o chłodzenie: niestety ochładzając końskie nogi za pomocą węża ogrodowego (szlauch) z pistoletem, nie uda się ochłodzić więcej niż 1 nogę naraz.
Dużo lepiej sprawdza się wyłożenie myjki lub wolnego boksu grubą folią (jaką wykłada się baseny) i wlanie doń zimnej wody, by w ten sposób doczekać przyjazdu weterynarza. Dzięki temu zyskamy gwarancję chłodzenia wszystkich 4 nóg naraz. Zalecane może być również postawienie zwierzęcia w pobliskim zbiorniku wodnym lub wsadzenie grzejącej kończyny do wiadra z zimną wodą.
Leczenie ochwatu
Jak powinno się leczyć ochwat? Przede wszystkim należy pamiętać, że leczenie ochwatu powinno być ustalone przez lekarza weterynarii. Może się ono różnić w zależności od rodzaju schorzenia oraz stopnia zaawansowania choroby. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne polegające na np. podawaniu środków przeciwzapalnych.
Lepiej jest zapobiegać niż leczyć! Zbilansowana dieta, racjonalne żywienie konia i odpowiednio wczesne leczenie weterynaryjne dają szansę na pełny powrót do zdrowia konia.
Ważne, by:
Leczenie było specjalistyczne, intensywne i wielokanałowe – nigdy na własną rękę
Brać pod uwagę, że nawet prawidłowe leczenie często nie przywraca kondycji i możliwości fizycznych zwierzęciu
Konieczna jest współpraca i konsultacje nie tylko z lekarzem weterynarii, ale także końskim dietetykiem i specjalistą kowalem.
Profilaktyka – czyli co robić, by zapobiec powstaniu ochwatu
Lepiej zapobiegać niż leczyć ochwat - jak w przypadku wszystkich schorzeń najważniejsza jest profilaktyka, a więc odpowiednia opieka nad zwierzęciem, czyli:
Dostosowanie dawek pokarmowych – w szczególności ilości paszy treściwej do wieku, rasy, wielkości i wysiłku fizycznego konia
Prawidłowo zbilansowana dieta, która zapewnia wszelkie niezbędne elementy żywieniowe oraz nie przeciąża gospodarki węglowodanowej, czy też nie zaburza przemian metabolicznych.
Stosowanie właściwej korekcji i kucia kopyt
Stopniowe wypuszczanie koni na pastwisko po okresie zimowym – powoli wydłużając czas wypasu stada od 30 minut do kilkunastu godzin w przeciągu kilkunastu tygodni, najlepiej najpierw na wykoszoną łąkę, by zapobiec łapczywemu objadaniu się zielonką przez zwierzęta,
Podsumowanie
Ochwat jest powszechnym i groźnym w skutkach schorzeniem, które zbyt późno zdiagnozowane staje się poważnym zagrożeniem życia koni. W skrajnych przypadkach nieleczony ochwat kończy się nie tylko przewlekłą chorobą, ale nawet śmiercią zwierzecia. Kluczowe w zapobieganiu powstaniu ochwatu staje się odpowiednie żywienie, pielęgnacja kopyt, a także niezbędna, codzienna dawka ruchu. Dbajmy zatem o kondycję fizyczną i dietę naszych koni, która dobrze dopasowana do ich potrzeb, zapewni im przysłowiowe „końskie zdrowie”
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
