Konie to wyjątkowe zwierzęta, które wzbudzają zainteresowanie i zachwyt niemal każdego. Nie bez powodu jazda konna to marzenie niejednego miłośnika tych czterokopytnych przyjaciół. Wraz z zainteresowaniem jeździectwem wzrosła ilość stadnin oferujących usługi nauki jazdy konnej. O tym czym jest jazda konna, jakie są jej plusy i minusy oraz jak zacząć jeździć konno przeczytacie w naszym artykule!
Czym jest jazda konna?
Jazda konna to piękny i zjawiskowy sport. Z pewnością można powiedzieć, że jeździectwo ma długą historię, która sięga tysięcy lat. Pełniło ono różne role w zależności od danej kultury i epoki. Definicja jeździectwa zawiera w sobie wszystkie konkurencje sportów konnych (w tym także powożenie). Jeździectwo konne jest dyscypliną sportową, pewnego rodzaju sztuką obejmującą szeroko rozumianą pracę z końmi. W skrócie sama jazda konna może polegać na jeździe na koniu, najczęściej z użyciem siodła i ogłowia. Wyróżnia się też dwa style jazdy konnej - klasyczny oraz westernowy. Obcowanie z końmi może również odbywać bez wsiadania. Taki rodzaj treningów nazywamy pracą z ziemi.
Stęp
Jest to najwolniejszy z chodów konia. Początek naszej przygody w siodle najczęściej zaczyna się od pracy na lonży, gdzie podczas stępu uczymy się pierwszych podstaw jazdy konnej. Przed treningiem zawsze należy konia odpowiednio rozstępować, tzn. rozgrzać w tempie energicznego stępa. Jazdę konną w stępie często obserwuje się również podczas oprowadzanek dzieci oraz w trakcie rekreacyjnego spaceru w terenie. Stęp może mieć charakter roboczy, pośredni, wyciągnięty lub zebrany.
Kłus
Kłus jest drugim z kolei i już nieco szybszym chodem konia. Zwany jest również chodem dwutaktowym z fazą zawieszenia. W trakcie ruchu kłusem dwie przeciwległe nogi konia równocześnie odrywają się od ziemi. Wyróżniamy cztery rodzaje kłusa: roboczy, pośredni, wyciągnięty, zebrany. Podczas kłusa jeździec może ćwiczyć pełny dosiad, półsiad lub anglezowanie.
Galop
Jest to trzytaktowy chód konia, który nie licząc cwału, uznawany jest za najszybszy. Podczas jednego kroku (foulee) trzy kopyta dotykają ziemi, a następnie wszystkie cztery kończyny znajdują się w powietrzu. Tak samo jak w przypadku stępa i kłusa galop rozróżniamy na: roboczy, pośredni, wyciągnięty i zebrany. Dodatkowo jeździec może galopować w półsiedzie lub pełnym dosiadzie.
Style jazdy konnej
Jeździectwo klasyczne (english riding)
Jest to styl jazdy konnej popularny na całym świecie, w tym również w Polsce. Jego istotą są zasady ujeżdżenia - prawidłowy dosiad jeźdźca i między innymi odpowiednie korzystanie z pomocy jeździeckich. Siodła przeznaczone do english riding są lekkie oraz posiadają niezbyt głębokie, płaskie siedziska. Jeźdźca klasycznego obowiązuje również odpowiedni strój, tzn. bryczesy, oficerki, kask ochronny lub toczek. To właśnie jeździectwo klasyczne zawiera takie dyscypliny jak ujeżdżenie, skoki przez przeszkody czy WKKW, które są dyscyplinami olimpijskimi.
Ten styl jazdy konnej różni się od jazdy angielskiej sposobem, wyszkolenia konia i jazdy na nim. Jeźdźcy westernowi prowadzą konia na zupełnie luźnych wodzach na zasadach neck reining, czyli przykładaniem wodzy do szyi konia. Dzięki temu możliwa jest komunikacja z koniem jedną ręką. Od jeździectwa klasycznego różni go również sposób ujeżdżania koni przeznaczonych do startu w konkretnych dyscyplinach westernowych. Siodła do western riding są duże, wygodne i głębokie. Typowym strojem jeźdźca westernowego jest tradycyjny kowbojski kapelusz, jeansy, czapsy, kowbojki i ostrogi westernowe. Wśród konkurencji westernu wyróżnia się: cutting, barrel racing, trail i reining. Międzynarodowa Federacja Jeździecka uznała dotychczas tylko ostatnią z nich.
Dyscypliny jeździeckie
Powożenie
Jest to dyscyplina w której sprawdza się wartość użytkową, wytrzymałość, dzielność, temperament i charakter koni. Konkursy w powożeniu zaprzęgami składają się z trzech konkursów: ujeżdżenia, maratonu oraz zręczności powożenia. Podczas pierwszego z nich zaprzęg ma za zadanie wykonać określony program składający się z figur w stępie i kłusie. Podczas konkursu B należy pokonać trasę, która składa się z trzech lub pięciu odcinków i nie przekracza 22 kilometrów. Ostatni konkurs odbywa się na placu, gdzie ustawione są przeszkody o ściśle określonych wymiarach. Jego celem jest sprawdzenie kondycji, elastyczności konia po maratonie, posłuszeństwa oraz precyzji powożenia osoby powożącej.
Rajdy długodystansowe
W tej dyscyplinie sprawdza się wytrzymałość konia na długich trasach, mierzących od 40 do aż 160 km w ciągu jednego dnia, które należy pokonać w jak najkrótszym czasie. Aby wygrać, para koń-jeździec musi przejść pozytywnie kontrole weterynaryjne na wszystkich bramkach umieszczonych na końcach odcinków trasy. Dwie godziny po przekroczeniu linii mety przez zwycięzcę oceniane są pozostałe konie, które ukończyły bieg po nim do godziny. Komisja wybiera konia, który najlepiej wypadł podczas rajdu, wygląda na najbardziej wypoczętego i ma najlepsze wyniki badań.
Woltyżerka
Woltyżerkę można opisać jako artystyczną gimnastykę na koniu, gdyż jeździec wykonuje różne gimnastyczne i akrobatyczne ćwiczenia podczas jazdy na lonży po okręgu. Jest to dyscyplina, którą często wykorzystuje się jako formę urozmaicenia treningów jeźdźców skokowych, ujeżdżeniowych, a nawet WKKW. Konkursy woltyżerki odbywają się w różnych kategoriach: indywidualnie, zespołowo lub w parach. Uczestnicy wykonują określone programy, w których zaawansowanie ćwiczeń zależy od ich umiejętności. Sędziowie podczas oceny występu biorą pod uwagę choreografię, trudność kompozycji i całościowe wykonanie programu.
Jest to najbardziej rozpoznawalna z dyscyplin w stylu western riding, której podstawą jest dobre wyszkolenie konia i prawidłowa komunikacja między nim a jeźdźcem. Polega ona na jak najlepszym technicznie przejeździe pary jednego ze schematów, tzw. reining pattern. Składają się one z elementów o różnej kolejności, takich jak: spin, rundown, sliding stop, cofanie, roll back, hesitate.
Dyscypliny olimpijskie:
Ujeżdżenie
Jest to olimpijska konkurencja jeździectwa, którą wspiera Międzynarodowa Federacja Jeździecka (FEI). Na zawodach ujeżdżeniowych wykonywane na czworoboku są poszczególne elementy ujeżdżeniowe. Podczas przedstawianego programu para wykonuje zaawansowane ćwiczenia wraz z podkładem muzycznym. Elementy ujeżdżeniowe mają na celu sprawdzić odpowiedniość wytrenowania konia i swobodność w wykonywaniu danych figur. Sędziowie oceniają każde ćwiczenie na skali punktowej od 1 do 10. Ostateczny wynik pary przedstawiany jest procentowo.
Konkursy skoków przez przeszkody polegają na przejechaniu parkuru z ustawionymi przeszkodami w jak najlepszym czasie i z jak najmniejszą ilością punktów karnych. Są one podzielone na różne klasy. Rodzaje konkursów skokowych różnią się od siebie obowiązującymi zasadami punktacji i klasyfikacji. Najpowszechniejsze konkursy naliczają punkty karne za dodatkowe wolty, przekroczenie czasu, nieposłuszeństwo konia czy zrzucenia przeszkody podczas skoku.
Wszechstronny konkurs konia wierzchowego (WKKW)
WKKW jest dyscypliną olimpijską, często nazywaną Królową wszystkich dyscyplin jeździeckich. Podczas konkursu zawodnik musi wykazać się umiejętnościami związanymi ze wszystkimi dyscyplinami. Koń natomiast powinien wyróżniać się wszechstronnością wytrenowania oraz dużą wytrzymałością, gdyż para musi przejść trzy próby: ujeżdżeniową, biegu terenowego (cross) oraz skoków przez przeszkody. To właśnie podczas zawodów WKKW możemy zobaczyć konie skaczące przez naturalne przeszkody, które tworzą niezwykłe widowisko.
Jak zacząć jeździć konno?
Nauka jazdy konnej jest oferowana w niemal każdych stadninach koni. Pragnąc zacząć naszą przygodę z jeździectwem wystarczy rozeznać się jakie ośrodki jeździeckie znajdują się w naszej okolicy i skontaktować się w celu ustalenia terminu lekcji jazdy konnej. Gdy już się umówimy warto pamiętać o tym, aby na jazdę ubrać się w odpowiedni sposób. Dla osób początkujących najlepszym rozwiązaniem będzie ubranie przewiewnej odzieży, pełnych i wygodnych butów jeździeckich, o stabilnej podeszwie oraz elastycznych spodni. Większość ośrodków jest zaopatrzonych w toczki i kaski jeździeckie, a nawet niektóre z nich wypożyczają kamizelki ochronne.
Należy jednak pamiętać, że zapewnienie sprzętu ochronnego dla jeźdźca nie jest obowiązkiem żadnej stajni. Z tego powodu korzystne jest samodzielne zaopatrzenie się w niezbędne akcesoria, gdyż dzięki temu zawsze będziemy odpowiednio przygotowani do zajęć. Ważne jest również, aby nasz sprzęt był odpowiednio dopasowany. Może się zdarzyć, że stadnina nie posiada kasków lub kamizelek w naszym rozmiarze. W tej sytuacji ich funkcje ochronne nie mają racji bytu. Najbezpieczniej jest zatem udać się do sklepu jeździeckiego i wybrać indywidualnie dobrany dla siebie sprzęt ochronny.
Więcej o tym co musisz wiedzieć przed pierwszą lekcją jazdy konnej przeczytasz w innym naszym artykule TUTAJ.
Plusy i minusy jazdy konnej
Korzyści jazdy konnej
Jest to świetny sposób na aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu, co daje nam duże korzyści prozdrowotne.
Jazda rekreacyjna może być wyjątkowym połączeniem zabawy z ćwiczeniami rozwijającymi fizycznie, jak i psychicznie.
Sprzyja rozwojowi fizycznemu, gdyż poprawia naszą równowagę, koordynację ruchową, koryguje sylwetkę, wpiera budowę mięśni oraz spala kalorię.
Pomaga rozwijać umiejętności współpracy, wyznaczania celów, koncentracji, planowania czy nawet kontroli i wyrażania własnych emocji.
Terapeutyczna jazda konna, tzw. hipoterapia wykorzystywana jest jako forma rehabilitacji dla dzieci i dorosłych z zaburzeniami rozwoju czy chorobami mięśni.
Sporty konne nadają poczucie przynależności do grupy, uczą umiejętności współpracy grupowej oraz są świetną okazją do zawierania nowych znajomości.
Pozytywnie wpływa na nasze kreatywne myślenie, wiarę we własne siły, samodzielne podejmowanie decyzji, umiejętność rozwiązywania konfliktów i komunikacji.
Umożliwia kontakt z żywym zwierzęciem i tym samym stworzenie unikalnej z nim więzi. Przekłada się to na rozwijanie empatii, cierpliwości oraz pozytywnego systemu nagród.
Jazda konna uczy odpowiedzialności poprzez prawidłową opiekę nad koniem, przygotowanie i dbanie o sprzęt.
Minusy jazdy konnej
Jazda konna to drogi sport - sprzęt jeździecki, lekcje jazdy konnej czy wyjazdy związane z zawodami wiążą się ze sporymi wydatkami finansowymi.
Jeźdźcom zaawansowanym może być ciężko znaleźć w szkółkach konia o podobnym poziomie umiejętności - wytrenowania.
W jeździe konnej duże znaczenie mają warunki pogodowe, lecz nie każda stajnia posiada specjalne, odaszone pomieszczenie do treningów, czyli halę.
Sporty konne wiążą się z ryzykiem niebezpiecznych urazów i kontuzji - zawsze należy pamiętać, że koń to żywe zwierzę, które pod pewnymi względami może być nieprzewidywalne.
Jeździectwo jest sporym obciążeniem dla organizmu, a przy nieodpowiednim treningu może dojść do urazów przeciążeniowych czy chorób stawów.
Wydajną naukę jazdy konnej powinna charakteryzować regularność, która wymaga niekiedy wielu wyrzeczeń.
Łatwo jest trafić na szkółki prowadzone w sposób niezgodny z dbałością o dobrobyt koni rekreacyjnych czy dobro klienta - jazdy prowadzone w masowych grupach i w niedopasowanym sprzęcie należy omijać szerokim łukiem.
Najczęściej zadawane pytania
Czy każdy może jeździć konno?
Jeździectwo może uprawiać każda osoba, która psychicznie i fizycznie ma taką możliwość oraz chęci. Niestety osoby, które mają problemy z dużą nadwagą lub poważne schorzenia narządów ruchu nie powinny jeździć na koniach z powodu niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Ważna jest także możliwość swobodnego poruszania się, która jest niezbędna dla zachowania bezpieczeństwa osoby jeżdżącej, zwłaszcza w sytuacji, gdy należy szybko zareagować i ewakuować się z grzbietu konia.
Nauka jeździectwa jest również niebezpieczna dla osób, które cierpią na różnego rodzaju urazy kręgosłupa. Podczas jeżdżenia nasz kręgosłup jest dosyć obciążony, a przy braku prawidłowej sylwetki skutki mogą być bardzo przykre. Dodatkowym przeciwskazaniem jest zażywanie leków wpływających na percepcję - podczas treningów zawsze należy być skupionym i uważnym. W przeciwnym razie narażamy się na niebezpieczeństwo.
Od czego zacząć jazdę konna?
Jazdę konną powinno zacząć się od pracy na lonży i ogólnej nauki oporządzania konia. Podczas pierwszych lekcji powinniśmy zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa przebywania wśród koni, jak je prawidłowo wyczyścić i osiodłać. Początkowe zajęcia powinny skupić się na utrwalaniu prawidłowej pozycji w siodle i ćwiczeniach rozwijających równowagę.
Jak się nauczyć jeździć konno?
Jazda konna jest nauczana w ośrodkach jeździeckich i powinny one indywidualnie dobrać plan szkolenia danej osoby. Nauczyć się jeździć na koniu możemy poprzez regularne treningi dopasowane do naszego poziomu i umiejętności konia. Dodatkowo do skutecznej nauki jeździectwa należy uzbroić się w cierpliwość i pozytywne nastawienie - droga na skróty nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem.
Czy jeździectwo to sport ekstremalny?
Odpowiedź na to pytanie jest dosyć złożona. Cenną wskazówką w poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie jest stanowisko niektórych towarzystw ubezpieczeniowych, które uznają jeździectwo za sport ekstremalny lub też nie. Taki stan wynika z różnicy definicji towarzystw ubezpieczeniowych, jak i rodzajami zawieranych polis. Jeździectwo jest ogólnie określane jako sport ekstremalny lub sport wysokiego ryzyka.
Jakie są zawody konne?
Istnieje wiele rodzajów zawodów konnych. Możemy spotkać takie konkurencje jeździeckie jak: skoki przez przeszkody, konkursy ujeżdżenia, WKKW, powożenie, woltyżerka, sportowe rajdy konne, polo czy reining.
Ile czasu potrzeba aby nauczyć się jeździć konno?
Nauka jeździectwa trwa tak naprawdę całe życie. Wiedza dotycząca funkcjonowania koni i skutecznych metod ich szkolenia ciągle się poszerza, co wpływa również na postęp i sposób nauki jeździectwa. Dobry jeździec zawsze powinien dążyć do ciągłego rozwoju swojej dotychczasowej wiedzy i umiejętności.
Na czym polega jazda w stylu western?
Jazda w stylu western polega miedzy innymi na kierowaniu koniem za pomocą dosiadu. Wodzę trenującego western riding powinny swobodnie zwisać, a przy próbie skrętu zostać przyłożone do szyi konia.
Czy galop jest najszybszy?
Galop jest drugim co do szybkości chodem konia. Najszybszy jest cwał, czyli czterotaktowy chód najczęściej widziany podczas wyścigów konnych. Nogi konia stawiane są w przykładowej kolejności: lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia po czym następuje faza lotu.
Jakie są rodzaje jazdy konnej?
Wyróżniamy dwa główne style jazdy konnej: klasyczny (angielski) i westernowy. Pierwszy z nich jest najbardziej powszechny w Polsce i zawiera w sobie takie dyscypliny jak: skoki, konkursy ujeżdżenia czy WKKW. Jazda klasyczna wyróżnia się lekkimi siodłami o niezbyt głębokim siedzisku. Jazda westernowa różni się od stylu angielskiego sposobem trenowania koni, zasadami jeździeckimi, a nawet posiada różne konkurencje jeździeckie. Wśród nich znajdują się między innymi: cutting, barrel racing, trail i reining. Ujeżdżanie koni przygotowywanych do westernu również różni się od tych, trenowanych pod jazdę angielską.
Podsumowanie
Jazda konna to piękny, ale zarazem ryzykowny sport. Posiada on wiele plusów, jak i minusów. Wiele rodzajów konkurencji jeździeckich umożliwia nam szeroki wybór tej dla nas idealnej. Obcowanie z tymi wyjątkowymi zwierzętami wcale nie musi być skierowane tylko i wyłącznie na sport. Istnieją różne możliwości spędzania czasu z końmi, jak na przykład spacery czy praca z ziemi.
Do wyboru mamy również dwa style jazdy konnej, których wybór ma znaczenie chociażby w przypadku obrania zawodowej ścieżki jeździeckiej. Pragnąc zacząć uczyć się jeździectwa najlepiej jest udać się do najbliższej, lecz sprawdzonej stadniny i ustalić datę możliwej lekcji. Wybrany instruktor może nam również przybliżyć schemat treningowy i wytłumaczyć jak może przebiegać nasz plan na naukę jazdy konnej.
Priorytetem każdego jeźdźca powinno być dbanie o swoje bezpieczeństwo. W tym celu zawsze należy zapewnić sobie prawidłową ochronę głowy. Koniecznie odwiedź dział: KASK JEŹDZIECKI
Sklep jeździecki: +48 784 039 784
Dział siodeł: +48 606 914 300
E-mail: kontakt@equishop.com
Aktualności ze sklepu jeździeckiego Equishop:
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
