Siodło stanowi najważniejszy element rzędu końskiego, umożliwia wygodne dosiadanie konia i sprawne nim kierowanie. Jest to łącznik między grzbietem konia, a jeźdźcem. Spełnia kluczową rolę w odpowiednim przekazywaniu sygnałów, tak aby nawiązać komunikację z koniem. Siodło dla konia to niezbędne wyposażenie, by móc w bezpieczny sposób uprawiać jeździectwo - dobrze dopasowane w pełni chroni koński grzbiet. Siodło składa się z elementów, których charakterystyka uwzględnia kształt anatomiczny zarówno konia jak i jeźdźca. Dzięki temu jazda konna staje się przyjemnym i pasjonującym przeżyciem zarówno dla jeźdźca jak i wierzchowca.
Komunikacja z koniem to sposób w jaki osoba jeżdżąca konno przekazuje sygnały i wywołuje reakcje u konia. Jeździec wykorzystując balans własnego ciała w siodle oraz pomoce naturalne (łydki i ręce) wpływa na ruchy zwierzęcia. W zależności od dyscypliny jeździeckiej, siodło pod kątem budowy, należy dobrać do konia, tak aby móc przekazywać mu precyzyjne komunikaty. Informacją zwrotną będzie reakcja zwierzęcia, a efektem komunikacji - wykonanie zadania. To, czy nasz koń prawidłowo wykonuje zadania w głównej mierze zależy od precyzji sygnałów, które otrzymuje. Im lepiej dopasowane siodło - jego rodzaj i budowa, tym większa synchronizacja i płynność ruchów zwierzęcia. Poszczególne elementy konstrukcji siodła, pozwalają tworzyć konfiguracje dostosowane do wymogów odrębnych dyscyplin jeździectwa, a także indywidualnych preferencji jeźdźców.
1. Rodzaje siodeł
W pierwszym etapie dopasowania, należy uwzględnić podstawowy podział siodeł ze względu na ich docelowe użytkowanie. Tym sposobem siodła dzielimy na:
Siodło skokowe, przeznaczone do skoków przez przeszkody. Specyfika budowy siodła skokowego pozwala jeźdźcowi przyjąć odpowiednią pozycję nóg - taką, którą daje możliwość dynamicznego uniesienia ciała w czasie lotu. Krótsze tybinki uwzględniają kąt zgięcia kolan, znacząco większy niż w innych dyscyplinach. W siodłach skokowych siedziska są płytkie lub pół - płytkie, co w prosty sposób pozwala przyjąć pozycję pół-siadu lub lekkiego dosiadu. Elementem charakterystycznym dla siodła skokowego jest kwadratowy tylny łęk. Dzięki takiemu rozwiązaniu jeździec może poruszać się zgodnie z naturalnym ruchem konia i co najważniejsze, odciążyć grzbiet zwierzęcia w trakcie odbicia, fazy lotu i lądowania. Siodło skokowe powinno być lekkie i wyposażone w małe bądź też duże bloki kolanowe, zależnie od stopnia zaawansowania jeźdźca. Siodła z dużymi blokami kolanowymi dobrze sprawdzają się u jeźdźców początkujących lub średniozaawansowanych. Małe bloki kolanowe są preferowane przez jeźdźców z ugruntowanym i dobrym balansem w siodle. Siodło skokowe często jest założone zbyt daleko w przód, a wręcz na łopatce co może powodować wytrącanie siodła z równowagi i odrywanie się tylnego łęku od grzbietu. Musi znajdować się ono za łopatką – w żadnym przypadku przed.
2. Siodło ujeżdżeniowecharakteryzuje się głębszą terlicą, dużymi blokami kolanowymi i udowymi o rozmaitych kształtach, długościach i szerokościach. Pozycję jeźdźca ujeżdżeniowego można przyrównać do odwrotnej od jeźdźca skokowego - do pozycji wyprostowanej w siodle. W takiej pozycji przyjmuje się znacznie mniejszy kąt zgięcia stawu kolanowego. Budowa siodła musi zapewniać precyzyjne wyważenie punktu ciężkości, w którym jeździec może się stabilnie umiejscowić w siodle. Niezmiernie ważne jest, aby siodło ujeżdżeniowe pozwalało jeźdźcowi przyjąć głęboki dosiad, zamykając tułów w bardziej statycznej pozycji. Od preferencji jeźdźca zależy wielkość bloków kolanowych i udowych. W dzisiejszym jeździectwie w szczególności preferowane są bloki nieograniczające ruchu kolan. Siodło ujeżdżeniowe na końskim grzbiecie, poprzez charakterystyczną budowę, jest przesunięte w tył. Umożliwia to pozostawienie u konia wolnej łopatki (tzw. free shoulder). Istnieją również specjalne podkładki, które uwalniają łopatkę dzięki czemu nie blokują obręczy łopatkowej konia.
3. Siodła wszechstronnesą połączeniemsiodeł skokowych i ujeżdżeniowych. Dają dużo komfortu w czasie jazdy. Nie wymuszają swoim kształtem określonej pozycji. Umożliwiają nieskrępowaną jazdę. W siodłach wszechstronnych można skakać przez przeszkody i wykonywać elementy ujeżdżeniowe. Jednakże nie posiadają specjalnego kroju do uprawiania tych dyscyplin.
4. Siodła rajdowe przeznaczone są do rajdów konnych i umożliwiają lekki dosiad lub stanie w strzemionach przez dłuższy czas jazdy. Często są skonstruowane w minimalistyczny sposób i charakteryzują się niską wagą. Zapewniają wygodę i najwyższy komfort zarówno dla konia jak i jeźdźca.
5. Siodła dziecięcedla kucy, typu pony, przeznaczone są dla dzieci i młodzieży. Najważniejszym aspektem tych siodeł jest ich konstrukcja, uwzględniająca proces prawidłowego rozwoju układu szkieletowego dziecka. Łęki różnią się od tych w siodłach dla dorosłych - są znacznie węższe, tak aby dopasować się do dziecięcej miednicy i stawów biodrowych. Przy dopasowaniu należy skupić uwagę na tym, aby nie zaburzyć prawidłowego rozwoju u dziecka. Siodła dziecięce posiadają głębokie i miękkie siedziska, a także wełniane wykonanie paneli, co zapewnia maksymalną pasowność. Ponadto siodła dziecięce wyposażone są często w przypinane na rzepy bloki kolanowe, co pozwala na prawidłowe ułożenie nogi - tak by nie uciekała do przodu. Takie rozwiązanie zwiększa poczucie bezpieczeństwa u dziecka. Dzieci w intensywnej fazie rozwoju powinny korzystać tylko i wyłącznie z siodeł dostosowanych do ich indywidualnych rozmiarów i potrzeb.
2. Budowa siodła
Terlica to bazowy element w konstrukcji siodła. Do budowy terlicy stosuje się głównie tworzywa sztuczne wzmacniane włóknem szklanym, a także żywicą. Dzięki temu otrzymujemy lekki i wytrzymały stelaż dla siodła.
Siedzisko znajduje się nad łękiem siodła. Charakteryzuje się indywidualnym kształtem, głębokością, a także rozmiarem. Jest miejscem, w którym nasza miednica powinna znajdować się w wygodnej pozycji równowagi. Często jest skonstruowane ze specjalnych materiałów elastycznych. Skóra siedziska powinna być miękka, wytrzymała i antypoślizgowa.
Przedni łęk jest najwyższym punktem z przodu siodła. Obejmuje on przedni łuk w kłębie grzbietu, w dobrych siodłach jest regulowany - rozszerzany lub zwężany. Przy regulacji przedniego łęku uwzględnia się aspekt różnicy w budowie anatomicznej grzbietu. Wewnętrzny punkt łęku leży w newralgicznym miejscu na grzbiecie konia, tuż przy najważniejszym punkcie odpowiedzialnym za przekazywanie impulsów nerwowych w całym jego ciele. Jakikolwiek ucisk tego miejsca spowodowany przez niedopasowane siodło, naraża zwierzę na trwałe uszkodzenia w układzie nerwowym.
Łęk tylny pełni funkcje amortyzującą. Równomiernie rozkłada ciężar jeźdźca na grzbiecie konia.
Poduszki podbicia umiejscowione są od spodu siodła, wypełnia się je syntetyczną wełną. Ich kształt powinien być właściwie dopasowany do linii wygięcia grzbietu konia, tak by nie powodować ucisku.
Tybinki, są to miejsca gdzie nogi spoczywają przylegając do boków konia. Mają fundamentalne znaczenie w kwestii komfortu jazdy. Tybinki mogą być spersonalizowane uwzględniając dyscyplinę jeździecką oraz długość kości udowej jeźdźca.
Poduszki kolanowe posiadają szeroki wachlarz kształtów i rozmiarów. Różnią się między sobą także skalą twardości. Ich zadaniem jest zapewnienie stabilnego oparcia dla kolan. W nowoczesnych siodłach mogą być mocowane na rzepy, celem ich przesunięcia lub usunięcia.
Blok łydkowy, nazywany też poduszką łydkową jest wyprofilowany anatomicznie, tak by stabilizować pozycję nogi. Może być mocowany na rzep, co pozwala łatwo go usunąć.
Przystuły są to 2 lub 3 skórzane pasy, będące elementem siodła, do których zapinany jest popręg. Od nich zależy przymocowanie popręgu do grzbietu konia, dlatego najlepiej gdy są wykonane z jednego, grubego pasma skóry po obu stronach siodła. Nie mogą ulegać rozciąganiu lub przerwaniu nawet przy mocnych przeciążeniach.
Skrzydełko jest to niewielki płat skóry w górnej części siodła, który przykrywa metalowy zamek. Dzięki odpowiedniej grubości, oddziela nogę od metalowego zaczepu i zapewnia pełną wygodę.
3. Jak dopasować siodło do konia?
Odpowiednie dopasowanie siodła na konia to nie lada wyzwanie. Saddle fitter uwzględnić musi wagę, wzrost, poziom umiejętności jeźdźca, a także indywidualną anatomiczną budowę końskiego grzbietu. Zaznaczyć trzeba, że w naturze symetria nie występuje. Prawa i lewa strona ciała – zarówno u konia jak i jeźdźca, nie są lustrzanymi odbiciami. Jest możliwość wyrównania takiej asymetrii, dlatego istnieje szereg parametrów, które pozwalają saddle fitterowi poruszać się w procesie dopasowania siodła. Aby siodło było odpowiednio dopasowane, zarówno do jeźdźca jak i konia, zaleca się postępować zgodnie z następującymi punktami:
4. Rozmiary siodeł
Rozmiar siedziska
Jako pierwsze, ustalić odpowiedni rozmiar siedziska według ogólnych parametrów wagowych jeźdźca “od-do”, przy zachowaniu standardowego wzrostu. Rozmiary siedzisk podawane są w calach.
Rozmiar siedziska [cal]
Waga jeźdźca [kg]
15" – 15 3/4"
Do 40 kg
16" – 16,5"
41 do 51 kg
17" – 17,5"
56 do 79 kg
18"
80 do 120 kg
Rozmiar siedziska [cal]
Wzrost jeźdźca [m]
15" do 16"
1,45 m do 1,65 m
16,5" do 17,5"
1,65m do 1,75 m
17" do 18"
1,75 m do 1,90 m
Rozmiar siedziska to parametr bezpośrednio skorelowany z szerokością bioder i miednicy. Dobieramy go do własnej, indywidualnej charakterystyki budowy ciała. W tej kwestii nie ma uniwersalnych reguł. Indywidualna budowa wymaga zastosowania niestandardowych rozmiarów. Przykładowo, dla jeźdźca o wzroście 179 cm i wadze 49 kg zaleca się rozważenie rozmiaru siedziska 16 i przedłużenie tybinek. Zwrócić jednak należy uwagę na indywidualne preferencje, tzn. jest grupa jeźdźców lubiąca siodła większe lub mniejsze niż są dla nich zalecane – mają swoje sprawdzone wymiary. Niezbędne jest wytestowanie siodeł w różnych rozmiarach, zamiast kierowanie się wyłącznie zalecaną rozmiarówką. Długość siodła nie powinna jednak wychodzić u konia poza ostatnie nieruchome żebro.
Rozstaw łęku
Następnie, zaleca się dopasować rozmiar rozstawu łęku, czyli odstępu pomiędzy lewą, a prawą krawędzią przedniego łęku - miejsca na wysokości obręczy łopatki u konia. Rozstaw łęku podlega regulacji w oparciu o precyzyjne pomiary kłębu, ale nie tylko - trzeba także wziąć pod uwagę indywidualną anatomię budowy grzbietu konia. Rozstawem łęku nazywamy otwarcie z przodu siodła. Każdy producent przyjmuje własną skalę pomiaru. W poniższej tabelce prezentujemy wartości dla siodeł Prestige Italia oraz Renaissance.
Rozmiar rozstawu łęku
Charakterystyka grzbietu konia
29-32
jest rozmiarem wąskim, stosowanym u koni z mocno dominującym wystającym kłębem- tzw. koni „wykłębionych,”
33-34
jest uważany za rozmiar standardowy, najbardziej popularny
36 i w górę
jest przeznaczony dla koni posiadających mało wyraźny kłąb- tzw. koni okrągłych
Jeśli chcesz zamówić zmianę rozstawu łęku, możesz skorzystać z naszej promocyjnej oferty.
5. Punkt ciężkości - rodzaj i gęstość wypchania poduszek
W kolejnym kroku należy odpowiednio określić punkt ciężkości, czyli najniższy punkt w siedzisku siodła, który pokrywa się z najniższym punktem grzbietu konia. Jeździec poruszający się w siodle z odpowiednio wyprofilowanym punktem ciężkości ma poczucie siedzenia w koniu. Nie leci na przód ani nie osuwa się do tyłu. Aby to uzyskać niezbędna jest ingerencja w poduszki i indywidualne dopasowanie, tak by zyskać równowagę w siodle. Punkt ciężkości określa się według proporcji po precyzyjnym ściągnięciu miary przez wykwalifikowanego saddle fittera.
6. Co jeszcze można indywidualnie zamówić w siodle dla jeźdźca?
Tybinki - w zależności od dyscypliny jeździeckiej i indywidualnych uwarunkowań lub preferencji. Personalizacja tybinek pozwala na ich wydłużenie, skrócenie czy też poszerzenie.
Rodzaj i wielkość bloków - bloki mają za zadanie ułatwienie przyjęcia odpowiedniej pozycji nogi lub blokowanie wysunięcia nogi przed siodło. Można zamówić je w większym lub mniejszym od standardowego rozmiaru bądź całkowicie z nich zrezygnować. Dodatkowo stanowią dla jeźdźca aspekt psychologiczny- zwiększają poczucie bezpieczeństwa. Dzięki mocowaniu na rzep - można je też usunąć.
Rodzaj skóry - generalnie mamy skóry o strukturze gładkiej i strukturze antypoślizgowej - twardsze. Jakość skóry należy dobrać do intensywności użytkowania siodła. Pielęgnacja skóry determinuje bezpośrednio długotrwałość siodła. Jej brak, nadmiar lub niewłaściwa pielęgnacja prowadzą do farbowania i skrócenia żywotności siodła. Odpowiednie zabezpieczenie siodła przed końskim potem poprzez używanie wysokiej jakości czapraków, także wpływa na trwałość siodła.
Używanie odpowiedniego osprzętu, zalecanego przez producenta oraz regularna jego wymiana, znacząco wpływa na żywotność skóry siodła. Niskiej jakości lub wyeksploatowane puśliska mogą doprowadzić do powstania przetarć i uszkodzeń skóry na siodle.
Kolor skóry siodła - najbardziej popularne kolory skóry siodeł to czarny i brązowy (występuje w różnych odcieniach i nazwach, np. tobacco, cognac). Jeźdźcy profesjonalni w dyscyplinie skokowej preferują kolor brązowy. Brązowa skóra jest bardziej naturalna, gdyż mniej barwnika użyto do jej zabarwienia. Dyscyplina ujeżdżeniowa natomiast jest zdominowana przez kolor czarny, zwłaszcza w zawodach.
Personalizacji podlegają także istotne detale takie jak kolor lamówki, szwów a także indywidualna plakietka dla jeźdźca.
7. Nieprawidłowo dopasowane siodło
Najczęściej występujące objawy źle dopasowanego siodła to:
zachwianie równowagi w siodle,
ponadprzeciętne odrywanie tylnych łęków,
nieregularność kulawizny, skrzywienia,
strach konia, chęć ugryzienia jeźdźca przy zakładaniu siodła.
Nie zawsze jednak powodem tych objawów jest źle dopasowane siodło. Należy wykluczyć wpływ innych czynników mogących wpływać na jakość jazdy w siodle, a mianowicie:
ponadprzeciętnie forsujący trening,
zmiana diety - zmiana wagi u konia,
słaba równowaga jeźdźca w siodle i nadmierne obciążanie grzbietu konia,
nadużywanie pomocy.
Warunkiem uświadomienia sobie jak ważne jest odpowiednie dopasowanie siodła jest chęć zagłębienia się w ten temat. Należy pamiętać, że mamy tu do czynienia z żywą istotą, w której nieustannie zachodzą różne procesy, mogące wywołać poprawę, postęp lub regres. Ze skutkami obolałego grzbietu należy postępować szybko, by nie doprowadzać do poważnych stanów zapalnych lub atrofii mięśniowej.
W przypadku wszelkich wątpliwości zalecana jest konsultacja z saddle fitterem lub dystrybutorem siodeł, który posiada doświadczenie, dostęp do najnowszych informacji oraz specjalistycznej wiedzy. Dopasowanie siodła powinno być wykonane przez saddle fittera po uprzednio ustalonej wizycie w stajni. Saddle fitter sprawdza reakcje grzbietowe, w odpowiedni sposób ściąga miarę i ustala zbiór miar celem wykonania odpowiedniej konstrukcji poduszki. Usługi dopasowania siodła są płatne lub zintegrowane z ceną zakupu siodła.
Znanych jest wiele amatorskich metod dopasowania siodła takich jak np. kierowanie się metodą trzech palców. Jest to stara reguła mająca odniesienie do pewnych grup koni. Straciła ona jednak swoją uniwersalną ważność, ponieważ wysoko rozwinięta hodowla koni doprowadziła do znacznego zróżnicowania w ich budowie. Krzyżowanie ras ukierunkowane jest na ruch lub zdolności skokowe, co powoduje zmiany w linii grzbietu. Nie można zatem przyjmować jako pewnik uniwersalnych zasad dopasowania siodła. Konieczne jest kierowanie się indywidualną miarą i uwarunkowaniami grzbietu każdego konia z osobna. Kolejnym powodem, dla którego zasada trzech palców nie powinna być stosowana jako pewny miernik dopasowania siodła jest prozaiczny i dotyczy po prostu różnic w budowie dłoni jeźdźców. Podczas, gdy rosły mężczyzna nie zmieści pod tylny łęk dwóch palców, wątła kobieta zmieści swoje z łatwością. To najlepszy dowód na nieskuteczność tej metody.
Na rynku istnieje wiele rodzajów podkładek pod siodło. Podkładki mogą również służyć jako pomocne narzędzie przy dopasowaniu jednego siodła do wielu koni. Należy wybierać takie, które są wykonane z naturalnego materiału, amortyzują oraz wypełniają nierówności. Może być tak, że podkładka jest wymagana także przy odpowiednio dopasowanym siodle, zwłaszcza w sytuacji ekstremalnie indywidualnej budowy grzbietu konia, np. koń „wykłębiony”.
Możliwość wytestowania siodła przed zakupem, daje pewność prawidłowego wyboru lub ochronę przed popełnieniem błędu. Warto w tej kwestii skorzystać z fachowej porady saddle fittera, trenera czy też zaleceń zaufanego dystrybutora siodeł. Wybierz punkt, który posiada duże doświadczenie w sprzedaży siodeł i odpowiedni magazyn siodeł do testowania. Nie warto kupować kota w worku - okazyjna cena nie oznacza faktycznej okazji. Często bywa, że siodła te są pozyskiwane w sposób niedozwolony lub niezgodny z prawem. Wybór doświadczonego dystrybutora, skorzystanie z usług profesjonalnego saddle fittera, właściwa pielęgnacja – dają pewność, że wyczerpaliśmy wszystkie dostępne środki by zapewnić sobie oraz zwierzęciu najwyższą jakość jazdy w siodle.
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
